Weetjes Amersfoort: 5 dingen die je (vermoedelijk) nog niet wist
20 augustus 2025
Als ik in mijn jaren in het prachtige Amersfoort één ding heb geleerd, is het dat de stad vol geheimen zit. Hoe langer je zoekt naar antwoorden, hoe meer mysterieuze weetjes je tegenkomt.
De stad kreeg in 1259 stadsrechten en kent een rijke historie. Veel gebouwen staan er al eeuwen en hebben een verhaal. Op sommige plekken zijn oude elementen van verdwenen gebouwen teruggebracht en zo nu en dan blijkt Amersfoort verrassende links met het buitenland te hebben. Ik zette vijf bijzondere feiten op een rij.
De Lange Jan had ooit een kerk
Op het Lieve Vrouwekerkhof kun je nu heerlijk op een terras neerploffen voor een biertje en een borrelplank. Maar dit plein zag er ooit heel anders uit. Hier stond namelijk een kerk.
Rond die kerk was veel gedoe: de ene keer in handen van de katholieken, de andere keer van de protestanten. Eind 1700 gebruikten de protestanten de kerk als opslagplaats – onder andere voor buskruit. In 1787 ging dat mis: door een onvoorzichtige medewerker ontplofte het buskruit en werd de kerk volledig verwoest.
Sta je nu op het plein (met je rug naar de toren), dan zie je in de tegels gemarkeerd waar de kerk ooit stond. Fun fact: in de kerk werden vroeger ook mensen begraven. De naam ‘Onze Lieve Vrouwekerkhof’ klopt dus helemaal.
In de toren ligt het middelpunt van Nederland
Over die toren gesproken: de Onze Lieve Vrouwetoren markeert volgens de Rijksdriehoeksmeting het nulpunt van Nederland. In de toren zelf zie je op de vloer een rondje: het exacte kadastrale middelpunt van ons land.
Er zijn ook andere manieren van meten, waardoor bijvoorbeeld Nunspeet soms als middelpunt wordt aangewezen. Maar in Amersfoort dragen we die titel natuurlijk met trots.
Amersfoort heeft twee stadsmuren
In de vroege middeleeuwen vestigden boeren zich bij de voorde in de rivier de Amer. De nederzetting groeide en groeide, tot Amersfoort in 1259 stadsrechten kreeg. Bij een stad horen stadsmuren, dus aan het eind van de 13e eeuw werd de eerste muur met gracht gebouwd.
Maar honderd jaar later barstte de stad uit haar voegen. Na een grote brand werd een tweede muur aangelegd. In de oude muur werden huizen gebouwd: de Muurhuizen. Een prachtig stukje Amersfoort, perfect voor een wandeling. Tip: loop helemaal door de Kortegracht en kijk bij het laatste pand rechts. Daar zie je nog stenen van de allereerste muur.
De stad heeft een rijke bierhistorie (en heden!)
In Amersfoort zijn we gek op bier. Tegenwoordig kun je terecht bij brouwerijen als De Drie Ringen en Rock City, of haal je lokale bieren bij Bierwinkel Hop in de binnenstad of Hoptimaal in Vathorst.
Die biertraditie gaat eeuwen terug. Amersfoort leefde ooit van de bierproductie. De beste bieren werden hier gebrouwen en geëxporteerd, met het zuivere water van de Eem als basis. Via ’t Havik voeren boten de rivier op om het bier te verspreiden. Toen Amersfoort minder belangrijk werd als doorvaarroute, stortte de bierproductie in. Gelukkig is die oude traditie inmiddels weer springlevend.
Kattenbroek vind je ook in China
Ik woon zelf in de binnenstad, maar kom graag in Kattenbroek. De wijk is beroemd om haar bijzondere architectuur, ontworpen door Ashok Bhalotra. Zijn idee: een wijk waar mensen zich thuis voelen, ruimte krijgen om te dromen en waar kunst en architectuur samenkomen.
Ook in China waren ze onder de indruk. In Shanghai werd een deel van Kattenbroek nagebouwd, in een zogeheten dupliculture-wijk met kopieën van bestaande Europese buurten. Helaas werd het daar nooit echt een succes: de wijk heeft meer weg van een spookstad dan van een bruisende woonwijk.
Ben je van plan om mijn mooie stad te bezoeken en wil je tips? Ik heb hier alvast wat toffe dingen om te doen voor je op een rij gezet.
