Routes

Deze wandeling voert je door het centrum van noord naar zuid. De Colonna di Marco Aurelio stamt uit de tweede eeuw na Christus, maar is lang niet het oudste wat je tegenkomt op deze route. De barokke Jezuiëtenkerken Sant'Ignazio en Il Gesù strijden om het meest indrukwekkende plafond van Rome (ik tel dan Vaticaanstad niet mee…) De tempels op het Largo Argentina zijn gebouwd in de tijd van de Romeinse republiek: eeuwenvoor Christus, maar de joodse gemeenschap had zich toen al wél gevestigd in Rome.

De oudste joodse gemeenschap in Europa is die van Rome. De eerste joden vestigden zich al in de tijd van de Romeinse republiek in Rome.  Paus Paulus IV bepaalde in 1555 dat de joodse gemeenschap in de pauselijke staat in een geïsoleerde zone moest wonen. Die buurt moest, naar Venetiaans voorbeeld, ommuurd worden. In het Ghetto di Roma ontstond zo een specifiek romeins-joodse keuken, waaruit veel gerechten nog altijd zeer graag gegeten worden. Vetrek niet uit Rome zonder Carciofi alla Giudia te hebben gegeten! 

Over het eilandje in de Tiber, stiekem een stukje door Trastevere en langs de oude romeinse veemarkt Forum Boarium en de door Audrey Hepburn zo bekend gemaakte Bocca della Verita komen we bij het Circo Massimo. Vanuit de Rozentuin heb je een prachtig uitzicht over het cirus en de Palatijn erachter. De klim de Aventijn op wordt beloond met twee keer heel mooi uitzicht. Aan de andere kant van de berg wacht een fijn terras en goede restaurants!

Deze wandeling start met een goed kopje koffie (of een shot vitamines) om jezelf voor te bereiden op wat eigenlijk een stedentrip op zich is: Vaticano, oftewel Vaticaanstad. Bescheiden qua oppervlakte, enorm groots en overweldigend qua kunst en architectuur. Bereid je bezoek aan de Vaticaanse Musea wel een beetje voor.
Twee van de hoogtepunten uit de musea zijn tegelijkertijd gemaakt. Terwijl Rafael met een bups assistenten de pauselijke appartementen van Julius II befrescode, zwoegde Michelangelo (alleen, hij had zijn assistenten ontslagen) aan zijn meesterlijke plafondschildering in de Sixtijnse kapel. Met tegenzin bovendien: Michelangelo wilde geen fresco maken en had het contract ondertekend met 'Michelangelo, de beeldhouwer'. Dit verhaal maakt het reslutaal nog ongelofelijker.
Na je bezoek aan de Vaticaanse Musea wil je zeker eerst even zitten: doe dat vooral aan het nabijgelegen Piazza del Risorgimento of in de middeleeuwse rione Borgo. De Via della Conciliazione is gebouwd door Mussolini om het Lateranen-verdrag te vieren: het verdrag waarin Italië en Vaticaanstad de huidige status quo afspraken. Daarachter toont het Piazza San Pietro zich in volle glorie. Vanaf hier zul je wéér van de ene verbazing in de andere vallen. 
Eindig je dag, verzadigd met kunst en cultuur in Prati. Hier woont de gegoede Romein en de rest komt er om te winkelen, te eten en drinken en te genieten.

Deze wandeling in het Centro Storico slingert door de wijken Ponte, Regola, Parione, Sant’Eustachio en Pigna en pakt een randje Trastevere mee. Ten tijde van de Romeinse republiek werd het hier gelegen marsveld een centrum van commercie, religie en cultuur. Dat is eigenlijk altijd zo gebleven: dit is het enige gedeelte van Rome dat na het uiteenvallen van het Romeinse rijk altijd bewoond gebleven is. Je komt hier dus écht het Rome van alle tijden tegen. Deze wandeling brengt je door de mooiste straten van het Centro Storico, over de mooiste pleinen en bruggen, langs de indrukwekkendste kerken, de leukste winkels, de fijnste terrassen en de lekkerste restaurants. Steek gerust een stukje door of loop een extra rondje als je oog getrokken wordt door nóg een mooi uitzicht, ga vooral op je gevoel af: er kan hier weinig misgaan.

Een van de mooiste straten die je tegen zult komen is de Via dei Coronari: vernoemd naar de kooplieden die rozenkransen verkochten. Hoewel de straat ouder is, heeft hij een echt renaissancekarakter, het was paus Sixtus die de Coronari een grote opknapbeurt heeft gegeven.

De Caravaggio’s in de San Luigi dei Francesi worden redelijk druk bezocht (en terecht). Maar: het schitterende fresco van Rafael in de Santa Maria della Pace is nét gerestaureerd, 2020 was immers het 500e sterfjaar van de renaissancemeester. Voor de Chigikapel maakte hij hier vier sibillen.

Een hoogtepunt van de wandeling is Piazza Navona: het mooiste plein van Rome, gebouwd op het stadion van Dominitianus. Het Pantheon mag je nóóit overslaan als je Rome bezoekt!

Deze wandeling gaat door drie bijzondere wijken. Trastevere was altijd al een uitindering in de Romeinse geschiedenis, daar aan de overkant van de Tiber. De negentiende eeuwse arbeiderswijk Testaccio is een buitenbeentje binnen de Aureliaanse muren. Industriewijk Ostiense is de laatste jaren aan een nieuw leven begonnen.
Ingeklemd tussen de Via Marmorata en de Tiber ligt de wijk Testaccio. Deze nog altijd behoorlijk karakteristiek Romeinse volkswijk vlakbij het centrum is letterlijk en figuurlijk gebouwd rondom het slachthuis (tegenwoordig culturele hub), en diende oorspronkelijk om arbeiders te huisvesten. De buurt is vernoemd naar de Monte Testaccio. Testaccio is gezellig en levendig maar kent (nog) niet de toeristische drukte
Het laatste gedeelte van deze wandeling brengt je naar Trastevere, de wijk ‘aan de andere kant van de Tiber’. In sommige gedeeltes van Trastevere herken je nog dat middeleeuwse dorp (dat dit to lang ná de middeleeuwen gebleven is), in andere stukken moet je haast over de hoofden lopen, zo druk is het.
Het is een stukje klimmen, de Gianicolo heuvel op, maar we stoppen onderweg een aantal keer, en het uitzicht over de stad is absoluut de moeite waard. Als je het een beetje handig timed daal je na het uitzicht volledig in je te hebben opgenomen weer af en geniet je in het bruisende Trastevere van een welverdiende aperitivo.

Deze wandeling voert je langs een behoorlijk aantal highlights van Rome. Je start nabij het grootse Piazza della Repubblica met de spannende Fontana delle Naiadi. Het plein volgt de rooilijn van de gigantische thermen van Diocleitianus die hier in de oudheid lagen. In de kerk ontworpen door Michelangelo: Santa Maria degli Angelo e dei Martiri, kun je ook goed zien hoe gigantsch dit complex was:
Michelangelo heeft haast niets veranderd aan de bestaande structuur.
Met de Fontana dell'Acqua Felice werd een trend gestart waar paus na paus aan mee wilde doen: het achterlaten van een waanzinnig indrukwekkend monument (fonteinen waren populair) om de stad, als waren zij Romeinse keizers, mooier achter te laten dan ze haar hadden aangetroffen.
Zo ook Barberini paus Urbanus VIII, wat van zijn bouwdrift kun je zien op het Piazza Barberini en aan het Palazzo Barberini. 
Via de chique Via dei Condotti komen we bij het Piazza di Spagna, waar vader en zoon Bernini samen aan een fontein werkten en de Spaanse Trappen naar de Trinita dei Monti reiken.
Kijk op Piazza del Popolo ook even om naar de Tridente de drie straten die van elkaar aflopen vanaf Piazza del Popolo en zo de drietand van Neptunus vormen. Na de Egyptische obelisk te hebben bewonderd en het werk van Rafaël, Caravaggio én Bernini te hebben bewonderd in de Santa Maria del Popolo klim je de Pincio heuvel op. Villa Borghese was ooit de achtertuin van Kardinaal Scipione Borghesem, wiens kunstcollectie in Galleria Borghese je moét gaan zien. Al was het alleen maar om de billen van Proserpina.

Ten zuiden van de piramide van Caius Cestius en de Porta San Paulo begint Ostiense. Oorspronkelijk een industriewijk; de ‘sporen’hiervan maken het karakter van de buurt. De Gazometro (‘het nieuwe Colosseum’) torent boven alles uit.

De Capitolijnse musea hebben hier een waanzinnig mooie vestiging in de Centrale Montemartini: Romeinse beelden tegen de achtergrond van een vroegtwintigste-eeuwse elektriciteitscentrale. Aan de Via del Porto Fluviale (naar de rivierhaven die hier ooit belangrijke economische functie had) vind je een van de mooiste streetart-werken van Rome. Ostiense staat sowieso bekend om haar waanzinnig mooie streetart. Een aantal festivals waar grote, internationale kunstenaars de mooiste werken hebben gemaakt gaven de buurt een ware transformatie.

De Ponte Settimia Spizzichino verbindt Ostiense met Garbatella, de groene, dorpse Romeinse wijk die een kleine honderd jaar geleden de bewoners huisvestte die moesten wijken voor Mussolini’s bouwprojecten in het centrum.

Ten zuidwesten van Garbatella, aan de Via Ostiense, staat een van de vier pauselijke basilieken van Rome, de San Paolo Fuori leMura. Al zo’n tweeduizend jaar – sinds de apostel Paulus hier begraven werd – is het een pelgrimsoord. De kerk behoort tot Vaticaans territorium en beschikt, net als de andere drie basilieken, over een Heilige Deur. Deze wordt alleen tijdens een jubeljaar geopend, de laatste keer was in 2016.

De Porta del Popolo (of Porta Flaminia) was vroeger een van de toegangspoorten tot Rome. De Via Flaminia, die hier begint, leidt uiteindelijk helemaal tot Rimini. Een van de eerste hoogtepunten langs deze weg is het Auditorium Parco della Musica. Dit festival- en concertterrein bestaat pas sinds 2002, maar is in korte tijd een geliefde culturele ontmoetingsplaats geworden.

Niet ver hiervandaan vind je het MAXXI, museum voor moderne kunst – alleen het museumgebouw is het bezoeken ervan méér dan waard.

Aan de overzijde van de Ponte Milvio kreeg, in de vierde eeuw na Christus, keizer Constantijn hét visioen waardoor hij de historische slag op de brug zou winnen. De wijk rondom de brug is tegenwoordig het centrum van het nachtleven van Noord-Rome, vol clubs, cafés en restaurants.

Langs de Tiber wemelt het van de fietsers, hardlopers en skateboarders. Je kunt er lekker uitwaaien en de stad eens vanuit een andere hoek bekijken. Op zondag stallen honderden kooplui uit Centraal-Italië hun waar uit op de Mercatino di Ponte Milvio.

Het Foro Italico is een sportcomplex dat in 1932 ingewijd werd door Mussolini. Het terrein is gedecoreerd met marmeren beelden die geschonken zijn door de gemeentes van verschillende Italiaanse provincies. Ieder beeld vertegenwoordigt een andere tak van sport. Langs de ‘Walk of Fame’ kun je de namen lezen van honderd beroemde Italiaanse ex-atleten. Op het Foro Italico hebben belangrijke evenementen plaatsgevonden, zoals de Olympische Spelen, het WK voetbal en diverse zwemkampioenschappen.