Kerst in Stockholm: lichtjes overal

Kerst is, samen met Midsommar, het belangrijkste feest in Zweden. En ondanks de donkere dagen, is de periode voor de kerst in Stockholm altijd heel sfeervol. Door de hele stad hangen extra veel lichtjes en versiering.

Kerst in Stockholm: lichtjes overal

Als de wintertijd is ingegaan en het ‘s avonds weer eerder donker wordt, zie je zo langzamerhand steeds meer lampjes verschijnen op balkons, in vensterbanken en winkelruiten. De kersttijd begint pas echt vanaf de eerste adventszondag, eind november. De meeste mensen kunnen (en willen) daar niet op wachten. En winkeliers hoeven natuurlijk geen rekening te houden met Sinterklaas zoals in Nederland, die zetten vol in op de kerstsfeer en de bijbehorende verkoop. Goed om te weten: Zweden vieren kerst op kerstavond, 24 december, dus dan zijn (bijna) alle winkels en restaurants gesloten. Hieronder lees je waar je moet zijn, en hoe je ultiem van de kerst in Stockholm kunt genieten.

Lichtwandeling

Stockholm neemt zoals gezegd de kerstverlichting erg serieus. Zo’n 40 straten en pleinen worden versierd en verlicht met allerlei verschillende soorten kerstverlichting, van kerstballen en mistletoe tot gigantisch grote elanden. Het is heel leuk om met een speciale kaart hierlangs een lichtwandeling te maken. Wacht tot het goed donker is, dat is het al na 15u in deze tijd, kleed je warm aan, haal een koffie to-go en gaan! Je kunt beginnen waar je wilt. De verlichting is aan vanaf half november tot half januari.

Luciaviering

Op 13 december wordt in Zweden het Luciafeest gevierd. Het feest doet kerstig aan, met engelachtige figuren, kaarsjes en liederen, maar het heeft eigenlijk weinig met Kerst te maken. Het is een lichtfeest, een viering van de zonnewende, het feit dat de kortste dag geweest is en de dagen weer langer worden. In de Middeleeuwen viel de kortste dag op 13 december. Rond die tijd is de viering verbonden aan de katholieke heilige Sint Lucia, maar behalve de naam en de associatie met licht heeft het verder niets met deze heilige te maken. 

Op scholen en ook in veel bedrijven is er een luciatåg, een optocht van in wit geklede meisjes en jongens, geleid door een Lucia met een kaarsenkroon op het hoofd, gevolgd door een optreden. Kinderen in de tåg op school of op de förskola zijn ook vaak verkleed als peperkoekmannetje of kerstman. Iedereen, ook volwassenen, zingt de bekende liederen mee. Na afloop zijn er lussekatter, saffraanbroodjes in de vorm van een 8, pepparkakor en eventueel glögg, een soort warme kruidige wijn.

In Skansen zijn diverse vieringen die je kunt bezoeken, maar ook in verschillende kerken in Stockholm kun je naar een Luciaviering gaan – dan is het meestal een concert. Ga je niet, proef dan op z’n minst een lussekatt. Saffraan is in Nederland misschien geen bekende smaak, maar de specerij zou een natuurlijk antidepressivum zijn en wordt in Zweden (daarom?) veel gegeten in de adventstijd.

Naar de kerstmarkt

Er zijn verschillende kerstmarkten in en rond Stockholm. Het is altijd gezellig om over een markt te slenteren en een glögg (soort glühwein met rozijntjes en amandelen) en een pepparkaka (soort speculaas) te nemen. Er zijn traditionele kerstmarkten, maar ook een aantal andere. Hierbij een paar favorieten:

Gamla stan

Op Stortorget in Gamla Stan vind je Zwedens oudste kerstmarkt, al sinds 1837. Het is een heerlijk ouderwetse kerstmarkt met Zweeds handwerk, Zweedse lekkernijen, en ook erg veel toeristen. De markt is dagelijks open tussen 11.00 en 18.00 van 23 november tot 23 december, en de entree is gratis.
Stortorget, t-bana gamla stan

Skansen

Een bezoek aan openluchtmuseum Skansen is extra leuk rond de kerst. In het weekend is er de populaire kerstmarkt met heel veel kraampjes, maar ook op andere dagen is er veel te beleven. De verschillende huizen en boerderijen in het park zijn helemaal versierd in kerstsfeer. Zo kun je ervaren hoe er in verschillende tijden en in verschillende milieus in Zweden kerst werd gevierd. Er zijn diverse concerten, dans en andere activiteiten voor jong en oud, zoals kerstboomversieringen maken. In de winkels kun je prachtige handgemaakte traditionele kerstartikelen kopen, zoals tafelkleden, houten kandelaars, kaarsen, wollen sokken en andere cadeaus.
Djurgårdsslätten 49-51, tram 7 uitstappen bij Skansen, bus 67 uitstappen bij Skansen of de veerboot vanaf Gamla Stan/Slussen naar Djurgården, open weekdagen 10-15, weekend 10-16, behalve: 28 nov- 21 dec vr-zo (incl. kerstmarkt) 10-17, kerstavond 24 dec 10-14, kerstvakantie 25 dec- 6 jan dagelijks 10-16, entree 220 sek.

Kunstacademie

Op de kunstacademie van Stockholm wordt ook elk jaar een kerstmarkt georganiseerd door de studentenvereniging, Konstfacks Julmarknad. Studenten mogen hun eigen werk verkopen: heel originele kerstcadeautjes dus. Denk aan schilderijen, sieraden, kleding of interieurobjecten. Niet alles wat je kunt kopen heeft per se met kerst te maken, maar de sfeer is absoluut kerstwaardig.
LM Ericssonsväg 14, Midsommarkransen, t-bana Telefonplan, za 30 nov & zo 1 dec 10-17, entree 25 sek

Design

Daarnaast is er jaarlijks ook nog de designkerstmarkt, Färgfabrikens Julmarknad. Deze kerstmarkt is een van Stockholm’s grootste kerstmarkten met design en kunst van meer dan 100 gevestigde makers. Gehouden in een oude verffabriek, met live muziek, dj’s en een lunchmenu met lokale en biologische producten. Hier kun je jezelf goed een dagje vermaken.
Lövholmsbrinken 1, Liljeholmen, t-bana Liljeholmen, of tvärbanan 30 trekanten, za 6 en zo 7 dec, 11-17, entree 60 sek.

Etalages NK

Ieder zichzelf respecterend warenhuis heeft natuurlijk prachtige kerstetalages, zo ook de NK – Nordiska Kompaniet. De weken voor advent zijn de etalages afgeplakt en op zondag 16 november om 10.50u worden ze onthuld, voor drommen mensen. Iedereen is altijd heel erg benieuwd naar het thema, dat elk jaar anders is. Je hoeft niet per se naar de onthulling, maar loop er zeker even langs in de periode rond kerst want het is altijd de moeite waard.
Hamngatan 18-20, t-bana Östermalmstorg of Kungsträdgården

IJsbaantjes in Stockholm

In deze periode zijn ook op verschillende plekken ijsbaantjes aangelegd. Lijkt het je leuk om rondjes te schaatsen en mee te zingen met ‘Last Christmas’ en andere klassiekers? Dan kun je bijvoorbeeld naar Kungsträdgården of Vasaparken gaan. Hier kun je namelijk schaatsen huren, ook in kindermaten, voor een uurtje.

Julbord

In de meeste grotere restaurants wordt in de aanloop naar kerst in Stockholm een traditioneel julbord (‘kersttafel’) geserveerd. Dit is een zeer uitgebreid kerstbuffet met een aantal vaste gerechten: verschillende soorten ingelegde haring, gebraden ham, aardappelgratin, kleine worstjes en de bekende Zweedse gehaktballetjes. Er hoort ook een zoet, bruin brood bij, vörtbröd, en rijstepap.  Erbij een speciaal drankje dat een beetje op cola lijkt en rond kerst superpopulair is: julmust. Veel bedrijven trakteren hun personeel op zo’n kerstdiner, en mensen maken veel van de gerechten zelf thuis ook klaar op kerstavond. 

Je kunt bijvoorbeeld terecht bij Stadshuskällaren, in Skansen of bij grotere hotels.